Hunaniaeth a pherthyn - Beth sy'n ein gwneud ni pwy ydym ni fel pobl, cymunedau a dinasyddion yn byw mewn byd amrywiol.

Ewch i:

• Cyd-destun
• Pam wnaethoch chi ddewis y ffocws hwn?
• Pa newidiadau ydych chi wedi'u gwneud?
• Beth oedd effaith y newidiadau?
• Beth wnaeth ddylanwadu arnoch chi?
• Y tri chanfyddiad gorau

Gyda diolch i Wasanaeth Cyflawniad Addysg De-ddwyrain Cymru (EAS) am ariannu'r lleoliad hwn.

Rydym yn ysgol gynradd fawr yn ninas Casnewydd. Arwyddair ein hysgol yw Byw a Dysgu mewn Harmoni.

Mae hyn yn hanfodol i'r gwaith rydym yn ei wneud yn ein hysgol. Mae gennym blant o ystod eang o wahanol wledydd gyda dros 40 o wahanol ieithoedd yn ein hysgol. Rydym yn dathlu amrywiaeth ac yn gwerthfawrogi'r dylanwadau diwylliannol cyfoethog y mae ein teuluoedd yn eu cynnig i'n cymuned ysgol.

Fel ysgol, ein nod yw darparu Tegwch, Cyffro a Rhagoriaeth ym mhopeth a wnawn. Rydym yn angerddol dros roi'r dechrau gorau i'n holl ddisgyblion ac yn credu bod creu cyffro trwy brofiadau dysgu bywyd go-iawn a dysgu dan arweiniad disgyblion yn hanfodol i ennyn diddordeb ein disgyblion. Yn Ysgol Gynradd Maendy rydym yn ymdrechu am ragoriaeth ym mhopeth a wnawn ac yn cydnabod bod perthnasoedd cryf yn gosod y sylfeini ar gyfer addysgu a dysgu rhagorol. Rydym yn gweithio'n galed i ddatblygu agweddau cadarnhaol tuag at ddysgu y bydd ein plant yn eu datblygu gyda nhw drwy gydol eu bywydau Mae 40% o'n dysgwyr yn cael prydau ysgol am ddim ac mae 91% o'n dysgwyr yn siarad Saesneg fel iaith ychwanegol.

Fel ysgol, penderfynom ein bod am ganolbwyntio ar yr is-lens - Hunaniaeth a pherthyn - Beth sy'n ein gwneud ni fel pobl, cymunedau a dinasyddion yn byw mewn byd amrywiol.

Rydym bob amser wedi dathlu amrywiaeth a'r gwerthoedd diwylliannol cyfoethog y mae ein teuluoedd yn eu cynnig i gymuned yr ysgol, ond roeddem yn teimlo ein bod am ehangu ar hyn a chynnwys teuluoedd a'n cymuned leol yn fwy. Mae ardal leol yr ysgol yn amrywiol iawn. Gyda llawer o wahanol ddiwylliannau yn byw gyda'i gilydd, teimlwyd, ar adegau, fod diffyg dealltwriaeth a thyndra rhwng teuluoedd a'r gymuned, a oedd wedyn yn cael effaith yn yr ysgol.

Roeddem am ddod o hyd i ffordd o atgyfnerthu arwyddair ein hysgol 'byw a dysgu mewn cytgord' a'n gwerth craidd o 'HEDDWCH' yn ein hysgol ac yn y gymuned leol.

Wrth edrych ar y daith ddysgu yr oeddem am i'n plant ei gymryd, roeddem yn teimlo y gallem ddatblygu ein ffordd o feddwl am y datganiadau 'beth sy'n bwysig' 'Mae digwyddiadau a phrofiad dynol yn gymhleth, ac yn cael eu gweld, eu dehongli a'u cynrychioli mewn gwahanol ffyrdd' a 'Mae cymdeithasau dynol yn gymhleth ac amrywiol, ac wedi'u siapio gan weithredoedd a chredoau dynol'.

Roeddem am i blant a'n cymuned leol ddatblygu ymwybyddiaeth o hunaniaeth ffydd a sut mae hyn yn debyg neu'n wahanol i'w rhai eu hunain.  Fel datblygiad o hyn, roeddem am weld sut y gallwn ddefnyddio'r ymwybyddiaeth hon i bawb fyw gyda'i gilydd mewn cytgord, gwerthfawrogi a pharchu credoau ein gilydd.

Dechreuon ni drwy ddatblygu 'cynllun heddwch', mae hwn yn galendr blynyddol sy'n cydnabod digwyddiadau arwyddocaol mewn gwahanol grefyddau a hefyd i'r rhai sydd â chredoau anghrefyddol. Mae hyn wedyn yn llywio ein cynllunio a'r hyn rydym yn ei ddathlu a'i gydnabod drwy gydol y flwyddyn. I ddechrau, dechreuodd hyn fel cynlluniau heddwch unigol ar gyfer pob grŵp blwyddyn, ond wrth i ni symud ymlaen, teimlwyd bod angen cynllun heddwch ysgol-gyfan arnom gyda rhai elfennau anhepgor, ac yna gallai dosbarthiadau unigol hefyd ychwanegu ato er mwyn adlewyrchu'r dysgwyr yn eu dosbarthiadau.

Roeddem am i deuluoedd gymryd rhan lawn yn y broses hon, felly ar ddechrau'r flwyddyn academaidd, cynhaliodd pob grŵp blwyddyn sesiwn ymgysylltu â rhieni lle gwnaethom wahodd y rhieni i mewn a thrafod gyda nhw sut yr hoffent i'r flwyddyn edrych, beth oedd yn bwysig iddyn nhw fel teulu, yr hyn yr oedd angen i ni ei arsylwi a'i ddathlu,  ac yna hefyd pa sgiliau y gallent eu cynnig i ni, a sut y gallent fod yn rhan o hyn. Roedd hyn yn ein galluogi i ganolbwyntio ar yr hyn sy'n gwneud pobl pwy ydyn nhw. Roedd yn galluogi dysgwyr i ddangos ymwybyddiaeth o bwy ydyn nhw a'u bod yn debyg ac yn wahanol i eraill. Roeddem yn gallu archwilio ffydd a chymharu'r gwahanol grefyddau yn ein hysgol, gan ddathlu a chydnabod pawb sy'n ffurfio rhan o gymuned ein hysgol.

Roeddem am sicrhau bod taith plentyn drwy Maendy yn cynnwys ystod o brofiadau ac nad oeddent bob amser yn cydnabod nac yn dathlu'r un digwyddiad bob blwyddyn. Penderfynom y byddem i gyd bob amser yn cydnabod digwyddiadau arwyddocaol - fel y nodir gan yr elfennau anhepgor, ond gallai hyn fod yn rhywbeth mor syml â thrafod y digwyddiad yn ystod amser myfyrio yn y dosbarth a / neu anfon cerdyn adref. Yna byddai grwpiau blwyddyn unigol yn cymryd cyfrifoldeb am ddau ddigwyddiad y flwyddyn, lle byddai rhieni'n cael eu gwahodd i mewn ar gyfer sesiwn ymgysylltu â rhieni, boed yn gyngerdd, gweithdy, neu hyd yn oed weithgareddau sy'n arwain at ddigwyddiad mwy. Er enghraifft, roedd Blwyddyn 4 yn dathlu'r Nadolig a'r Diwrnod Romani Rhyngwladol a chydnabod Diwrnod Cofio Blwyddyn Chwech ac yn dathlu Eid Ul Fitr.

Wrth i ni barhau i ymgorffori'r cynllun heddwch, mae dysgwyr bellach yn datblygu eu hymwybyddiaeth eu hunain o hunaniaeth ffydd a sut mae hyn yn debyg i, neu'n wahanol i'w ffydd eu hunain, a hefyd o fewn crefyddau eraill. Trwy gydol y flwyddyn buom yn myfyrio ar yr hyn rydym yn ei wneud yn dda yn yr ysgol ac yn teimlo ein bod mewn sefyllfa i wneud cais i ddod yn Ysgol Noddfa. Mae Ysgol Noddfa yn addysgu ac yn codi ymwybyddiaeth am wahanol ddiwylliannau a phrofiadau. Roeddem yn teimlo bod hyn yn bwysig iawn i ni, ac yn ein galluogi i ddefnyddio ein gwybodaeth am wahanol grefyddau a'r profiadau a gawsom, i gofleidio plant newydd yn ein hysgol, gan sicrhau eu bod yn cael eu croesawu, waeth beth fo'u cefndir, lliw croen, crefydd ac ati.

Trwy fod yn Ysgol Noddfa, gallwn wneud newid cadarnhaol yn y ffordd yr ydym ni a phawb yn ein cymuned yn croesawu ac yn darparu diogelwch i'r rhai sy'n ceisio noddfa. Mae lloches yn golygu darparu lle diogel i bawb. Mae gennym nifer o grwpiau o ddisgyblion yn yr ysgol, ac un ohonynt yw'r 'Dehonglwyr Ifanc'. Dyma grŵp o ddisgyblion sy'n siarad rhai o'r ieithoedd gwahanol niferus a siaredir yn ein hysgol. Mae'r Dehonglwyr Ifanc hefyd yn gweithio gyda'n Pals Heddwch sy'n grŵp disgybl arall a'i nod yw rhannu gwerth craidd yr ysgol o 'HEDDWCH'.

Mae Pals Heddwch yn ddisgyblion o flwyddyn 5 a 6 sy'n cynrychioli rhai o'r crefyddau niferus sydd gennym yn ein hysgol. Maent yn gweithio gydag asiantaethau allanol a chynrychiolwyr ffydd i rannu negeseuon allweddol o heddwch ledled yr ysgol a'r gymuned. Roedd yn bwysig i ni fod y plant a'r gymuned yn cydnabod bod pob crefydd a chred i gyd yn rhannu'r un neges allweddol â'r hyn a nodir gan reol aur Mala heddwch - 'Trin eraill fel y byddech yn dymuno iddynt eich trin chi.' Mae wedi bod yn bwysig iawn i ni ein bod yn cydnabod ac yn dathlu popeth a wnawn, ac felly ar ôl derbyn ein hachrediad Efydd ar gyfer Mala heddwch, rydym bellach yn gwneud cais am ein gwobr Arian. Trwy hyn rydym wedi gallu nodi a gwerthuso perthnasoedd, gan gydnabod ein cyfraniadau ein hunain i gymdeithas, a sut y gallwn ledaenu hyn ymhellach. Mae'n galluogi'r plant i drafod arwyddocâd perthyn yn eu bywydau eu hunain ac eraill, gan sicrhau bod pawb yn perthyn ac yn cael croeso yn ein hysgol.

I ddechrau, buom yn gweithio gyda Sefydliad Cyswllt Onyx i ddarparu gwasanaethau.  Arweiniwyd y rhain gan gynrychiolwyr o wahanol grefyddau a chynrychiolwyr heb ffydd, ond gydag eu hargyhoeddiadau anghrefyddol eu hunain. Roedd hyn yn ddefnyddiol iawn gan ei fod yn caniatáu i blant archwilio'r rhyngweithio rhwng ystod o grefyddau a chymdeithasau a'r cyfraniadau y maent yn eu gwneud i'n hysgol a'n cymuned leol.

Yn ystod y cynulliadau hyn, rhannodd cynrychiolwyr beth oedd pwrpas eu crefydd, a'u negeseuon allweddol yr oedd y plant yn eu hadnabod, i gyd yn cydgysylltu yn ôl at heddwch, a sut y dylem ni i gyd gydnabod a gwerthfawrogi cred ein gilydd.

Ar ddiwedd y cynulliadau hyn, rhoddwyd cyfleoedd i blant ofyn amrywiaeth o gwestiynau i'r gwahanol gynrychiolwyr. Roedd hyn yn bwysig iawn i ni gan ein bod yn teimlo eu bod yn gallu cydnabod sut mae gwahanol grefyddau'n effeithio ar fywyd dynol a llunio credoau person. Rydym wedi bod yn ffodus i weithio gydag ystod eang o gynrychiolwyr, gan gynnwys ond heb fod yn gyfyngedig i Sikh, Hindŵ, Mwslimaidd, Cristnogol, Ba'hai, Bwdhist, Dyneiddiwr a Wican.

Ar ôl myfyrio ar y sesiynau, roeddem yn teimlo bod y plant yn elwa ac y byddent yn parhau i elwa o'r cyfle i ddatblygu eu credoau eu hunain a sut y gallem weithio gydag eraill trwy gwestiynu. Roeddem yn teimlo mai'r sesiynau holi ac ateb yn ystod y gwasanaethau oedd lle roedd y plant yn gallu datblygu eu credoau eu hunain ymhellach a dealltwriaeth pobl eraill. O ganlyniad, roeddem am ddatblygu dull mwy rhyngweithiol o ymdrin â'r sesiynau. Penderfynwyd wedyn y byddai'r Pals Heddwch yn cyfweld â'r arweinwyr ac y byddai hyn yn cael ei rannu ar draws yr ysgol drwy gyswllt fideo, fel y gallai pob dosbarth fod yn rhan ohono. Fodd bynnag, ar ôl y sesiwn gyntaf sylweddolon ni fod technoleg yn broblem a bod rhai dosbarthiadau yn ei chael hi'n anodd ymgysylltu â'r sgyrsiau, ac felly penderfynwyd recordio'r cyfweliadau. Yna gellid eu chwarae yn y dosbarthiadau yn ddiweddarach a byddai unrhyw gwestiynau a godwyd wedyn yn cael eu hanfon at y cynrychiolwyr, sydd wedyn yn eu hateb. Trwy hyn roeddem yn gallu datblygu ein dealltwriaeth o wahanol grefyddau.

Wrth i'r cyfweliadau gael eu cofnodi, mae plant yn gallu myfyrio ar y gwahanol grefyddau. Bu llawer mwy o gyfle i drafod a chyfleoedd i fyfyrio. Yn dilyn y dosbarth hwn, mae ardaloedd a llyfrau myfyrio wedi cael eu sefydlu, sy'n cael eu defnyddio drwy gydol yr wythnos. Gall plant archwilio sut mae gwahanol athroniaethau crefyddol ac anghrefyddol yn gysylltiedig a defnyddio hyn i ffurfio eu barn eu hunain tra'n parchu rhai pobl eraill.

Yn ei dro, mae hyn yn caniatáu i blant ddangos ymwybyddiaeth o amrywiaeth o fewn y gymuned a bod eu profiadau yn debyg i rai, ac yn wahanol i eraill.

Buom yn gweithio'n agos gyda Sefydliad Cyswllt Onyx er mwyn rhannu ein gwerth craidd o heddwch a sut mae gan bob crefydd a chredoau negeseuon allweddol tebyg iawn hefyd. Rydym wedi gweithio'n agos gyda Pam Evans o Mala Heddwch i gydnabod a dathlu'r hyn a wnawn, a hefyd nodi ein camau nesaf yn ein taith gan rannu ein gwerth craidd o heddwch.

Roedd y rhwydwaith RVE yn ddefnyddiol iawn i rannu arfer da gyda chydweithwyr ac yna defnyddio'r syniadau hyn i ddatblygu ein gwerthoedd allweddol a sut mae hyn yn cyd-fynd ag is-lens RVE hunaniaeth a pherthyn.

1. Cynnwys cynrychiolwyr o wahanol grefyddau fel y gall y plant ddatblygu eu dealltwriaeth o wahanol grefyddau drwy ofyn cwestiynau sy'n berthnasol ac yn bwysig iddynt. Gwneud hyn mewn grwpiau llai o'r dechrau sy'n caniatáu dull llawer mwy personol a rhyngweithiol
2. Mae cynrychiolaeth yn hawl sylfaenol. "Allwch chi ddim bod yr hyn na allwch ei weld." Chwiliwch am y modelau rôl yn eich cymuned, os gall plant weld pobl y maent yn eu hadnabod, eu parchu ac yn gallu uniaethu â nhw, maent yn dechrau deall pwysigrwydd perthyn ym mywydau pobl, gan gynnwys eu rhai eu hunain.
3. Darparu cyfleoedd i blant fyfyrio ar eu credoau eu hunain a sut maent yn cyfrannu at gymdeithas, diwylliant, lles a'u taith ffydd