Fframwaith ar gyfer Arolygu ysgolion yr Eglwys yng Nghymru

Mae'r fframwaith hwn yn nodi disgwyliadau'r Eglwys yng Nghymru ar gyfer cynnal arolygon statudol o ysgolion o dan Adran 50 o Ddeddf Addysg 2005. Mae'n cynnwys newidiadau mewn strwythur a phwyslais sy'n adlewyrchu gofynion y Cwricwlwm i Gymru 2022 a datblygiadau mewn arolygon ysgolion.

Yn Neddf Addysg 2005 (Adran 50) mae corff llywodraethu neu lywodraethwyr sefydledig ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yn gyfrifol yn ôl y gyfraith am benodi unigolyn i ymgymryd ag arolygu addysg enwadol ac addoli ar y cyd mewn ysgolion, sydd â chymeriad crefyddol.

Yn y pen draw, y corff llywodraethu neu'r llywodraethwyr sefydliedig sy'n gyfrifol am benodi arolygydd Adran 50 ac mae’n ofynnol iddynt gytuno ar arolygydd ar ôl ymgynghori â Swyddfa Addysg yr Eglwys yng Nghymru. (Adran 50(2)).

Mae'r fframwaith hwn yn nodi'r disgwyliadau ar gyfer Arolygu Ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yn statudol o dan Adran 50 o Ddeddf Addysg 2005. Mae wedi ei gymeradwyo gan Fainc yr Esgobion a'i gymeradwyo i'w ddefnyddio yn holl ysgolion yr Eglwys yng Nghymru.

Mae'r dibenion a'r gweithdrefnau ar gyfer arolwg Adran 50 wedi'u nodi yn y Fframwaith hwn a'i ddogfennaeth ategol.

Mae'r dogfennau'n darparu proses ar gyfer gwerthuso i ba raddau y mae ysgolion eglwysig yn sefydliadau Cristnogol amlwg ac adnabyddadwy. Gellir crynhoi hyn fel a ganlyn:

1. Rhaid i arbenigrwydd gynnwys ymrwymiad llwyr i roi ffydd a datblygiad ysbrydol wrth wraidd y cwricwlwm
2. Rhaid i'r ethos Cristnogol dreiddio trwy'r profiad addysg cyfan
3. Mae pwysigrwydd gwerthoedd Cristnogol priodol clir a'u gweithrediad ym mywyd yr ysgol yn cael ei dderbyn yn eang
4. Dylai crefydd, gwerthoedd a moeseg o ansawdd uchel ac addoli ar y cyd gyfrannu’n helaeth at ethos Cristnogol ysgol eglwysig
5. Dylid galluogi dysgwyr i ddeall ac i ymgysylltu’n wirioneddol â dysgeidiaeth a pherson Iesu Grist

Dylid galluogi pob plentyn i ffynnu yn ei botensial fel plentyn i Dduw, fel arwydd a mynegiant o'r Deyrnas. Mae hyn wrth wraidd cenhadaeth unigryw yr Eglwys.

• Cyflwyniad
• Prif nodweddion arolwg Adran 50
  • Diben arolwg Adran 50
  • Yr egwyddorion allweddol ar gyfer arolwg Adran 50
  • Cod ymarfer ar gyfer arolwg Adran 50
  • Prif amcan arolwg Adran 50
• Yr arolwg
  • Ffocws ar gyfer hunanwerthuso ac arolygu
  • Hunanwerthusiad ysgolion
  • Gwahaniaethu gweithgaredd arolygu
  • Gwerthuso'r canfyddiadau hunanwerthusiad
  • Rhai rheolau sylfaenol ar gyfer gwerthuso
• Casgliadau ac Adrodd
  • Dod i gasgliadau
  • Ysgrifennu'r adroddiad
  • Y casgliad cryno
  • Adrodd ar bolisi derbyn yr ysgol
• Gweithdrefnau arolygu Adran 50
  • Gweithdrefnau cytundebol o dan Ddeddf Addysg 2005
  • Diweddariadau Adran 50

Yn Neddf Addysg 2005 (Adran 50) mae corff llywodraethu neu lywodraethwyr sefydledig ysgolion sydd â chymeriad crefyddol yn cael eu dal yn gyfrifol yn ôl y gyfraith am benodi unigolyn i arolygu addysg enwadol ac addoli ar y cyd. Fodd bynnag, mae'n ofynnol i'r corff llywodraethu neu'r llywodraethwyr sefydledig ddewis yr arolygydd ar ôl ymgynghori â Swyddfa Addysg ganolog yr Eglwys yng Nghymru.

Diben arolwg Adran 50 yw:

• Darparu gwerthusiad o hynodrwydd ac effeithiolrwydd ysgol eglwysig ar ran y corff llywodraethu, yr ysgol, y rhieni, yr esgobaeth, Swyddfa Addysg yr Eglwys yng Nghymru a'r cyhoedd yn gyffredinol
• Bodloni gofynion Adran 50 o Ddeddf Addysg 2005 ar gyfer ysgolion sydd â chymeriad crefyddol
• Gwneud cyfraniad sylweddol i wella ysgolion yr Eglwys

Mae arolwg Adran 50 yn canolbwyntio ar y dylanwad y mae cymeriad Cristnogol ysgol eglwysig yn ei gael ar y dysgwr. Bydd ysgolion yn cael dylanwad drwy amrywiaeth o strategaethau, dulliau ac arddulliau, sy'n adlewyrchu eu cyd-destun lleol neu draddodiad eglwysig. Dylai arolygwyr ddadansoddi'n ofalus sut mae pob ysgol yn llwyddo i ddylanwadu ar y dysgwr a sut y caiff anghenion personol ac addysgol y dysgwr eu diwallu. Fyddan nhw ddim yn defnyddio templed rhagdybiedig o sut beth ddylai ysgol eglwysig unigryw neu effeithiol fod.

Yr egwyddorion allweddol ar gyfer arolwg Adran 50 yw:

• Canolbwyntio ar ddysgwyr
• Bod yn sensitif i gyd-destun yr ysgol
• Cymhwyso'r safonau uchaf posibl wrth arolygu
• Ysgogi a gwerthuso gwelliant a chadarnhau llwyddiant
• Ysgogi a gwerthuso gwelliant a chadarnhau llwyddiant

Bydd arolygwyr Adran 50 bob amser yn cynnal y safonau ymarfer proffesiynol uchaf. Byddant bob amser yn ceisio sicrhau cydweithrediad llawn pawb sy'n rhan o'r broses, yn ennyn hyder yn nhegwch a chywirdeb eu canfyddiadau gan wneud cyfraniad gwerthfawr at welliant.

Disgwylir i arolygwyr:

• Weithio gyda gonestrwydd, a bod yn gwrtais a sensitif yn eu hymwneud â phawb
• Bod yn ymwybodol o'r berthynas sydd gan yr ysgol â'i chymuned, ei heglwys/eglwysi a'i hesgobaeth leol
• Gwneud popeth o fewn eu gallu i leihau'r pwysau ar y rhai sy'n ymwneud â'r arolwg yn yr ysgol gan roi blaenoriaeth i'w buddiannau a'u lles gorau
• Parchu cyfrinachedd gwybodaeth am unigolion a'r gwaith y maent yn ei wneud
• Cynnal deialog bwrpasol a ffurfiannol gyda phawb sy'n cael eu harolygu a chyfleu canfyddiadau'n glir ac yn onest
• Gwerthuso'n wrthrychol, bod yn ddiduedd a heb unrhyw gysylltiad blaenorol â'r ysgol, a allai gyfaddawdu eu gwrthrychedd
• Adrodd yn onest ac yn deg, gan sicrhau bod casgliadau'n gywir, yn ddibynadwy ac yn seiliedig ar dystiolaeth ddiogel a digonol
• Rhaid i bob arolygydd sicrhau eu bod yn dilyn yr arfer gorau ar gyfer diogelu plant a'u bod yn gyfarwydd ag unrhyw ddiweddariadau gan Lywodraeth Cymru neu Swyddfa Addysg yr Eglwys yng Nghymru

Mae'n rhaid i arolygwyr:

• Sicrhau bod eu gwiriad DBS a'u hyswiriant yn gyfredol
• Deall y gweithdrefnau ar gyfer rhoi gwybod am amheuon diogelu o fewn yr ysgol a thrwy'r Eglwys yng Nghymru
• Peidio â chymryd unrhyw ffotograffau o ddysgwyr yn ystod yr arolwg
• Gwybod beth yw polisïau diogelu'r ysgol

Prif amcan yr arolwg yw gwerthuso hynodrwydd ac effeithiolrwydd yr ysgol fel ysgol eglwysig er mwyn sicrhau bod anghenion academaidd, personol ac ysbrydol dysgwyr yn cael eu diwallu.

I gyflawni’r amcan hwn, dylai arolygwyr chwilio am atebion i bedwar cwestiwn allweddol.

Nid yw trefn y cwestiynau allweddol yn bwysig. Gyda'i gilydd maent yn darparu sail ar gyfer gwerthuso sy'n cwrdd â'r prif amcan.

Ysgolion Gwirfoddol a Reolir (VC)

Mewn ysgol wirfoddol a reolir, mae'n ofynnol i arolygwyr ymchwilio a dod i gasgliadau ar Gwestiynau Allweddol 1,2 a 4. Dylid archwilio cwestiwn allweddol 3, sy'n edrych ar effeithiolrwydd y cwricwlwm crefydd, gwerthoedd a moeseg o dan Gwestiwn Allweddol 1, sy'n ystyried yr effaith ar gymeriad Cristnogol unigryw.

Mae'r cwestiynau allweddol yn mynd i'r afael â'r pedwar prif faes ffocws ar gyfer hunanwerthuso ac arolygu mewn ysgolion eglwysig gwirfoddol a gynorthwyir ac, fel arfer, tri mewn ysgolion gwirfoddol a reolir.

• Cymeriad Cristnogol unigryw
• Cyd-addoli
• Crefydd, gwerthoedd a moeseg (*)
• Arweinyddiaeth

Mae pob maes ffocws yn nodi'r meysydd tystiolaeth y mae canfyddiadau'r arolwg wedi eu seilio arnynt.

*Er bod effeithiolrwydd crefydd, gwerthoedd a moeseg yn cael ei arolygu drwy statud mewn ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir, disgwylir y bydd effaith ehangach crefydd, gwerthoedd a moeseg ar gymeriad pob ysgol eglwysig yn cael ei gwerthuso a'i gwirio trwy arolwg Adran 50.

Bydd angen i arolygwyr gael darlun mor gyflawn â phosibl o sut mae'r ysgol yn gweld ei hun cyn yr arolwg. Gellir cyflwyno hyn mewn adroddiad byr (dwy ochr A4), ac yng nghynllun gwella'r ysgol. Bydd hyn yn cynorthwyo'r arolygydd i lunio damcaniaethau a chynllunio meysydd ffocws penodol ar gyfer yr arolwg. Dylai dogfennaeth ategol yr ysgol nodi pa mor dda y mae'r ysgol yn datblygu'r plentyn neu'r person ifanc cyfan yn sgil cymeriad, egwyddorion a gwerthoedd Cristnogol yr ysgol. Yn achos crefydd, gwerthoedd a moeseg mewn ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir, bydd arolygwyr hefyd yn gwerthuso asesiad yr ysgol o gynnydd a chyflawniad dysgwyr.

Gellir tynnu tystiolaeth y mae asesiad yr ysgol yn seiliedig arni o nifer o ffynonellau. Bydd y rhain yn cynnwys:

• Adborth gan ddysgwyr, staff, rhieni, llywodraethwyr ac aelodau cymuned ehangach yr ysgol
• Gwerthusiad o weithgareddau addoli a dysgu ar y cyd
• Gwerthusiad o waith a chyflawniad dysgwyr

Y man cychwyn ar gyfer arolwg Adran 50 yw cynllun gwella'r ysgol a'r crynodeb ategol. Mae hyn yn rhoi cyfrif o flaenoriaethau gwella'r ysgol.

Gan fod amser arolygydd mewn ysgol yn werthfawr, mae angen strategaeth arolygu lle bydd dadansoddiad cynnar o brosesau a pherfformiad cynllunio gwella'r ysgol yn pennu ffocws, patrwm a natur gweithgareddau arolygu.

Mae arolwg yn seiliedig ar gynllunio gwella ysgol a phrosesau hunanwerthuso ac mae'n fwyaf effeithiol pan gaiff ei gynnal gyda chydweithrediad gweithredol yr ysgol. Mae hyn yn golygu y gellir adolygu gwerthuso a thystiolaeth gyda llywodraethwyr, athrawon, arweinwyr, dysgwyr, rhieni a rhanddeiliaid allweddol eraill yr ysgol. Bydd gwirio rhai o ganfyddiadau'r ysgol ar ei heffeithiolrwydd a'i heffaith fel ysgol eglwysig yn dibynnu ar farn dysgwyr. Bydd arolwg yn gwirio'r canfyddiadau hynny ac yn dod i gasgliadau ar ddylanwad yr ysgol Eglwysig ar ei dysgwyr.

Dylid llunio cwestiynau'n ofalus i fod yn sail i drafodaethau gyda'r bobl allweddol sy'n ymwneud â'r ysgol; gan gynnwys dysgwyr, athrawon, cydlynwyr CGM/arweinwyr pwnc, arweinwyr yr ysgol, llywodraethwyr sefydledig, plwyfolion, clerigion, caplaniaid a rhieni.

Nid yw cynlluniau a honiadau polisi, boed ar lafar neu'n ysgrifenedig, ynddynt eu hunain yn ddangosyddion effeithiolrwydd. Bydd angen i arolygwyr benderfynu a yw digwyddiadau allweddol, megis gweithredoedd addoli, yn nodwedd reolaidd sydd wedi'i gwreiddio ym mywyd yr ysgol, a oes tystiolaeth o batrwm gwirioneddol o werthuso eu dylanwad yn rheolaidd ar ethos yr ysgol a maint cyfranogiad dysgwyr yn y prosesau hyn.

Mae ysgolion eglwysig yn 'deulu' amrywiol iawn o sefydliadau ar draws cyfnodau meithrin, cynradd ac uwchradd. Nod Fframwaith Adran 50 yw gwerthuso'r dylanwad y mae'r ysgolion eglwysig hyn yn ei gael ar ddatblygiad academaidd a phersonol eu dysgwyr. Nid yw hyn yn cael ei gyflawni drwy ddisgrifiad o ansawdd neu arddull y ddarpariaeth yn unig.

Bydd yr arolygydd yn adrodd ar gynnydd ar y materion a nodwyd yn y Ffocws Datblygu blaenorol o dan y cwestiwn/cwestiynau allweddol priodol.

Dylai arolygwyr fodloni eu hunain bod blaenoriaethau gwella'r ysgol yn seiliedig ar dystiolaeth ddiogel a phrosesau gwerthuso cywir fel a ganlyn:

Gwrando ar ddysgwyr. Myfyrio ar farn a phrofiadau dysgwyr fydd y ffordd fwyaf effeithiol o farnu hynodrwydd ac effeithiolrwydd yr ysgol fel ysgol eglwysig. Dylai arolygwyr ystyried barn dysgwyr a fynegir drwy grwpiau ffocws ysgolion perthnasol a llais y dysgwyr.

Anogir arolygwyr i fod yn gyfarwydd â chanllawiau atodol: gwrando ar ddysgwyr wrth arolygu - Medi 2021

Trafod gyda staff, llywodraethwyr, clerigion, rhieni ac eraill, i wirio haeriadau'r ysgol ar hynodrwydd Cristnogol yr ysgol o ran ei dylanwad ar ddysgwyr.

Arsylwi ar wersi a gweithredoedd addoli, yn gyfan gwbl neu'n rhannol. Lle bo hynny'n bosibl, dylid gwneud hyn ar y cyd ag aelodau o dîm arwain yr ysgol.

Bydd deialog gydag arweinyddiaeth yr ysgol yn ystod y diwrnod(au) arolygu yn sicrhau bod yr arweinwyr yn ymwybodol o'r darlun sy'n dod i'r amlwg. Bydd hyn yn eu galluogi i ddarparu tystiolaeth ychwanegol lle bo hynny'n briodol a'u paratoi ar gyfer yr adborth cryno terfynol.

Roedd yr arolwg Adran 50 yn cynnwys dod i nifer o gasgliadau ansoddol, y gellir eu cefnogi gan wybodaeth feintiol. Bydd y math hwn o gasgliad yn cael ei sicrhau'n well trwy driongli o wahanol fathau a ffynonellau tystiolaeth a'r defnydd o farn broffesiynol.

• Ystyried yr holl dystiolaeth berthnasol wrth ddod i gasgliadau
• Archwilio'n ddyfnach lle mae pryder neu ansicrwydd ynghylch tystiolaeth
• Archwilio'n ddyfnach lle mae pryder neu ansicrwydd ynghylch tystiolaeth
• Darparu tystiolaeth ar gyfer casgliadau ar yr holl gwestiynau allweddol
• Gwirio haeriadau neu bolisïau'r ysgol yn erbyn tystiolaeth o'u heffaith

Ni fydd adroddiadau arolygu bellach yn cynnwys graddio crynodol (Ardderchog, Da, Boddhaol ac ati). Bydd adroddiadau nawr yn manylu ar ba mor dda y mae'r ysgol yn cyflawni ei hynodrwydd a'i heffeithiolrwydd fel ysgol eglwysig.

Wrth ddod i gasgliadau dylai arolygwyr roi atebion i'r cwestiynau allweddol. Bydd yr atebion hyn yn sail i werthuso arbenigrwydd ac effeithiolrwydd cyffredinol yr ysgol fel ysgol eglwysig wrth ddiwallu anghenion dysgwyr a bodloni'r gofynion statudol ar gyfer arolygu Adran 50. Daw'r dystiolaeth i'w bodloni o'r meysydd ffocws fel y nodir yng nghrynodeb yr ysgol. Bydd yr adroddiad yn disgrifio pa mor unigryw ac effeithiol yw'r ysgol fel ysgol eglwysig.

Dylai hyn fod yn werthusiad cytbwys o'r holl dystiolaeth sydd ar gael ar draws yr arolwg. Mae angen pwyso a mesur pob cyfraniad yn ôl ei bwysigrwydd. Dylai arolygwyr gofnodi a yw'r ysgol yn bodloni'r gofynion statudol ar gyfer addoli ar y cyd ac CGM (lle caiff ei arolygu o dan Adran 50). Dylai hefyd gynnwys sylw ynghylch a yw'r ysgol yn cyflwyno Crefydd, gwerthoedd a moeseg sy'n wrthrychol, yn feirniadol ac yn lluoseddol fel y disgrifir yn Neddf Cwricwlwm ac Asesu (Cymru) 2022.

Bydd y casgliad cryno ar ffurf ysgrifenedig a bydd yn adlewyrchu'r sylwadau cyffredinol ar gyfer y Cwestiynau Allweddol. Bydd yr adroddiadau yn darparu gwybodaeth werthfawr gan yr holl ysgolion a arolygwyd fel y gellir nodi arfer gorau a thueddiadau ar gyfer gwella

Cofnodir hefyd i ba raddau y mae'r ysgol yn glynu wrth y gofynion statudol ar gyfer addoli ar y cyd a Chrefydd, gwerthoedd a moeseg (pan archwilir):

• Mae'r ysgol yn bodloni'r gofyniad statudol ar gyfer gweithredoedd addoli ar y cyd
• Mae'r ysgol yn bodloni'r gofyniad statudol ar gyfer crefydd, gwerthoedd a moeseg, gan gynnwys bod yn wrthrychol, yn feirniadol ac yn blwraliaethol

Mae'n hanfodol i broses arolygu Adran 50 fod arolygwyr yn seilio’u harolwg ar sail dystiolaeth ddibynadwy lle maent yn cofnodi eu gwerthusiad a’u tystiolaeth gysylltiedig. Gellir dod o hyd i ffurflenni y gellir eu defnyddio i gofnodi tystiolaeth yn yr adran Ffurflenni a Thempledi.

Mae'r gynulleidfa ar gyfer adroddiadau arolygu Adran 50 yn cynnwys rhieni, llywodraethwyr ysgol, plwyfolion ac aelodau'r eglwys, a'r cyhoedd yn ehangach, yn ogystal â phenaethiaid a gweithwyr addysg proffesiynol eraill. Felly, mae'r fframwaith hwn ar gyfer arolygu a'r rhaglenni hyfforddiant arolygu wedi'u cynllunio i gynorthwyo arolygwyr i gynhyrchu adroddiadau hygyrch, cryno a gwerthusol.

Bydd pob cwestiwn allweddol yn gofyn am werthusiad cryno ac o leiaf un enghraifft o dystiolaeth sylfaenol. Mae'r datganiadau gwerthuso yn debygol o fod yn ffynhonnell gyfoethog o enghreifftiau o'r fath, ond ni ddylai'r adroddiad geisio ateb pob un yn ei dro ond eu defnyddio yn ôl y galw i gyfiawnhau canfyddiadau

Dylai'r adroddiad arolygu terfynol fod ar ffurf A4, mewn ffont 12pt Arial, a dilyn y Pro forma.

Anfonir un copi o'r adroddiad arolygu Adran 50 wedi'i gwblhau (ar ôl sicrhau ansawdd gan ddarllenydd beirniadol a benodir gan Adran 50) i'r ysgol i'w ddosbarthu, a dylid anfon copi arall yn electronig at Arweinydd Addysg yr Esgobaeth a chadw trydydd copi yn y Swyddfa Addysg Ganolog. Bydd yr holl adroddiadau arolygu yn cael eu postio ar wefan yr Eglwys yng Nghymru a dylid eu postio ar wefan yr ysgol hefyd.

Pa mor nodedig ac effeithiol yw'r ysgol fel ysgol yr Eglwys yng Nghymru?

Bydd y prif adroddiad yn agor gyda datganiad sy'n nodi casgliadau cyffredinol yr arolygydd ar hynodrwydd ac effeithiolrwydd yr ysgol. Wrth lunio'r casgliad hwn, rhaid i'r arolygydd ystyried effaith cymeriad Cristnogol yr ysgol ar ddiwallu anghenion dysgwyr fel blaenoriaeth ac ystyried y dystiolaeth a ddarperir o dan bob cwestiwn allweddol.

1. Pa mor dda mae'r ysgol drwy ei chymeriad Cristnogol unigryw yn diwallu anghenion pob dysgwr?
2. Pa mor effeithiol yw crefydd, gwerthoedd a moeseg?
3. Pa mor effeithiol yw crefydd, gwerthoedd a moeseg?
4. Pa mor effeithiol yw arweinyddiaeth yr ysgol fel ysgol eglwysig?

Dylai'r casgliad cryno hefyd gynnwys datganiad ynghylch a yw cwricwlwm crefydd, gwerthoedd a moeseg yr ysgol yn ystyried Canllawiau Cefnogi'r Eglwys yng Nghymru ar gyfer CGM ac a yw'n wrthrychol, beirniadol a phlwraliaethol.

Rhaid ystyried effeithiolrwydd yr ysgol hefyd yng ngoleuni'r gofyniad y dylai ysgol alluogi pob plentyn i ffynnu yn ei botensial fel plentyn i Dduw. Bydd hyn yn cynnwys nid yn unig eu datblygiad ysbrydol, moesol, cymdeithasol a diwylliannol a'u lles, ond hefyd eu datblygiad academaidd.

Dylai arolygwyr fod yn ymwybodol bod cylch gwaith arolygon Adran 50 ac Estyn yn wahanol ac y dylid seilio pob casgliad y daethpwyd iddo mewn perthynas ag arolwg Adran 50 ar dystiolaeth berthnasol.

Pan fydd unrhyw bryderon sylweddol yn codi mewn perthynas â pholisi derbyn ysgol, dylid mynd i'r afael â hwy o dan y datganiad gwerthuso: “Pa mor dda y mae llywodraethwyr sefydledig yn deall ac yn cyflawni eu cyfrifoldebau fel llywodraethwyr sefydledig yn benodol i ba raddau y maent yn:" fel elfen o'r cwestiwn allweddol ar arweinyddiaeth. Ni ddylai arolygwyr roi barn ar drefniadau derbyn sydd eisoes yn unol â'r fframwaith cyfreithiol llywodraethiant yr ysgol.

Mae'r adran hon yn ymdrin â'r gweithdrefnau cytundebol ar gyfer corff llywodraethu'r ysgol a'r camau i'w cymryd gan yr ysgol, yr arolygydd, Swyddfa Addysg ganolog yr Eglwys yng Nghymru a'r esgobaeth.

Cyfrifoldeb corff llywodraethu pob ysgol wirfoddol a sylfaen yw sicrhau bod yr ysgol yn cael arolwg enwadol. Yn ôl y gyfraith, mewn ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir mae'r corff llywodraethu cyfan yn dewis yr arolygydd, tra mewn ysgolion a reolir ac ysgolion sefydledig, cyfrifoldeb y llywodraethwyr sefydledig yn unig ydyw.

Ym mhob achos, rhaid gwneud y dewis mewn ymgynghoriad â'r Swyddfa Addysg Ganolog.

Rhaid i arolygwyr sy’n cael eu penodi i gynnal arolwg Adran 50 beidio â chael unrhyw gyswllt â'r ysgol a allai gyfaddawdu eu gwrthrychedd. Mae hyn yn cynnwys cyflawni’r Arolwg Adran 50 blaenorol neu fod wedi gweithio fel ymgynghorydd i'r ysgol.

Gellir dod o hyd i gontract enghreifftiol yn yr adran Ffurflenni a Thempledi.

Ar gyfer pob arolwg bydd yr arolygydd yn cael ei dalu yn ôl cyfradd grant Adran 50 yr Eglwys yng Nghymru a Llywodraeth Cymru sydd mewn grym ar y pryd.

Bydd arolygon yn gweithredu ar gylch oddeutu pum mlynedd ac yn gyffredinol byddant yn cael eu trefnu yn unol â hyd yr amser ers yr arolwg diwethaf. Fodd bynnag, gall timau Addysg yr Esgobaeth ofyn am arolwg os ydynt yn credu y byddai'n cefnogi ysgol i gyflawni ei chenhadaeth fel ysgol yr Eglwys yng Nghymru yn well.

Dylai ysgolion ofyn i’r Swyddfa Addysg Ganolog am arweiniad pellach ar amserlen y broses arolygu.

Bydd fframwaith Adran 50 ar gyfer arolygu ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yn cael ei ddiweddaru yng ngoleuni profiad arolygu ac unrhyw newidiadau i reoliadau statudol a allai ddigwydd o bryd i'w gilydd. Bydd Diweddariadau Arolygu Adran 50 rheolaidd yn nodi unrhyw newidiadau swyddogol, o du'r Eglwys yng Nghymru, y bydd yn ofynnol i arolygwyr eu gwneud i weithdrefnau arolygu Adran 50.